Çevre Dostu Binalar

Küresel ısınma ve temiz su arzı gibi çevresel sorunların giderek ciddi boyutlara ulaştığı bugünlerde çevre dostu / sürdürülebilir bina konsepti giderek popüler bir hale gelmektedir. Zira yapılan araştırmalar neticesinde dünyadaki enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 40’ı, su tüketiminin ise yaklaşık yüzde 30’u binalardan kaynaklandığı ortaya konulmuştur. Ayrıca insan hayatının yaklaşık yüzde 90’ı binalarda geçmektedir. Bütün bu sebepler, daha az kaynak tüketen, daha verimli, daha yaşanabilir çevre dostu binalara olan gereksinimi ön plana çıkartmaktadır. Çevre dostu binalar sadece enerji ve su tasarrufu sağlamamaktadır. Bina sakinlerinin sağlığına ve konforuna da büyük önem verilmektedir. Çevre dostu binalar tasarlanırken iç mekan hava kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve nem kontrolü, atık yönetimi gibi insan sağlığını direk etkileyen unsurlar planlanmakta, ayrıca inşaatında kullanılan yöntemler ile son kullanıcıya daha temiz bir ortam bırakılması hedeflenmektedir. Bazı yurt dışı kaynaklı araştırmalara göre, çevre dostu binalarda çalışan veya yaşayanların diğer binalardakilere göre daha az hastalandıkları ve çalışma performanslarının daha yüksek olduğu görülmektedir.

Neden Çevre Dostu Binalar Yapıyoruz?

Geleneksel yöntemler ile inşa edilen binalar, enerji ve malzemenin %70’ini, suyun % 17’sini, ormanların % 25’ni tüketirler ve % 33 CO2 emisyonunu arttırırlar. Geleneksel binalarda sadece % 5 oranında geri dönüşümlü malzeme kullanılmaktadır.

Yeşil Binalar ile; başta enerji ve su tasarrufu olmak üzere, atıkların azaltılması, iç mekan hava kalitesinin artırılması, bina kullanıcısının rahatının ve veriminin artırılması ile çalışanların sağlık giderlerinin azaltılması, düşük işletme ve bakım maliyetleri mümkün olmaktadır. Ortalama olarak Yeşil Binalar, klasik binalara göre % 30 civarında daha az enerji tüketirler. Yeşil Binaların su tüketimi de oldukça düşüktür; susuz pisuarlar, verimli rezervuar, lavabo ve duş bataryaları kullanarak % 50’ye yakın su tasarrufu sağlanabilmektedir. Yeşil projelerde peyzaj alanlarında çeşitli stratejiler izlenerek % 50 su tasarrufu kolaylıkla sağlanabilmektedir.

Çevre Dostu (Yeşil Bina) Sertifikasyonu

LEED “Leadership in Energy and Environmental Design”

1998 yılından itibaren uygulanmaya başlanan LEED sertifika sistemi, Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilmiş bir çevre dostu bina sertifikasyon sistemidir.

LEED sistemi, tasarım sürecinden başlayarak binanın tamamlanmasına kadar devam eden, uzun bir süreçtir. Bu süreçte, birden çok disiplini ilgilendiren konuları kapsamaktadır. LEED sisteminin değişik bina tiplerine uygun, halen yürürlükte ve geliştirilmekte olan değişik kategorileri vardır. Bunlar şöyledir;

• Yeni Binalar (New Construction)
• Çekirdek ve Kabuk (Core & Shell)
• İç Mekanlar (Commercial Interiors)
• Okullar (Schools)
• Varolan Binalar: Operasyon ve Bakım (Existing Buildings: Operation & Maintenance)
• Müstakil Evler (Homes )
• Hastane ve Klinikler (Healthcare)
• Mağazalar (Retail New Construction / Retail Commercial Interiors)
• Mahalleler (Neighbourhood Development )

LEED sistemi binaları aşağıdaki 7 alt başlık altında inceleyip değerlendirir:

1. Sürdürülebilir Arazi
2. Su Verimliliği
3. Enerji ve Atmosfer
4. Malzemeler ve Kaynaklar
5. İç Mekan Yaşam Kalitesi
6. İnovasyon
7. Yerel Önem Sırası

Her bir alt başlığın altında önkoşullar ve kredi tanımları vardır. Öncelikle önkoşullara uygunluk sağlanacak, daha sonra her bir kredi altındaki puanlar toplanılacaktır. Proje bu alt başlıklarda topladığı puanlara göre Sertifikalı, Gümüş, Altın veya Platin düzeyinde ödüllendirilir.

Alınan puanların toplamına göre sertifika seviyeleri şöyledir:

Sertifikalı: 40-49 puan

Gümüş: 50-59 puan

Altın: 60-79 puan

Platin: 80-110 puan

LEED başlıkları kapsamında:

• Toplu taşımanın ve alternatif ulaşım sistemlerinin özendirilmesi,
• Su tasarrufu ve suyun verimli kullanılması için birtakım metotların uygulanması,
• Tasarımın ve sistem seçiminin enerji verimliliğinin arttırılması yönünde yapılması,
• İç hava kalitesinin arttırılması ve kontrolü,
• İnsan sağlığına zararlı uçucu maddelerin, sigara dumanının engellenmesi ve iç ortamdan uzaklaştırılması,
• Günışığından faydalanma gibi konular değerlendirilir ve puanlanır.

ÖZÜLKE İŞ MERKEZİ VE LEED SİSTEMİ

Özülke İş Merkezi projesi, LEED CS kategorisinde GOLD seviyesinde sertifika hedeflemektedir. Bu kapsamda birçok çevre ve insan dostu özellik proje tasarımına ve inşaatına entegre edilmiştir.

LEED Sistemi kapsamında Özülke İş Merkezi projesinde uygulanan öngörülen sürdürülebilir stratejiler ve çözümlerden bazıları şunlardır;

SÜRDÜRÜLEBİLİR ARAZİ VE LOKASYON

• Özülke İş Merkezi binası sağlıklı ve ekolojik bir çalışma çevresi oluşturma prensibiyle ele alınmıştır.
• Günlük ihtiyaçları karşılayacak park, banka, okul, kuaför, hastane, süpermarket, camii, spor merkezi vb. gibi çevresel imkanlara ve toplu taşıma olanaklarına 800 metre mesafeden yakın bir arazi proje arazisi olarak seçilmiştir.
• Çalışanlar ve ziyaretçiler için korunaklı bisiklet parkları, 5. otopark katında konumlandırılmıştır. Bununla birlikte duşları içeren soyunma odaları sağlanmıştır.
• Otoparklarda elektrikli araç şarj istasyonları yapılmıştır.
• Yerel ve adapte olmuş bitkiler ile bio-çeşitlilik sağlayan peyzaj tasarımı yapılmış ve arazideki yeşil alan miktarı arttırılmıştır.
• Bina arazisinde ve çatılarda açık renkli kaplama tipleri tercih edilerek, ısı adası etkisinin azaltılması hedeflenmiştir.

SU VERİMLİLİĞİ

• Binada peyzaj tasarımında mümkün olduğunca bölgenin iklimine uygun, az su tüketen bitki türleri ve verimli sulama sistemleri tercih edilmiştir ve peyzaj su tüketiminde su geri kazanım sistemleri ile şebekeden hiç su çekmeden sulama yapılması hedeflenmiştir.
• Yeşil alan yerel ve adapte bitki seçimleri, verimli sulama sistemleri ve az su tüketen verimli batarya ve rezervuarlar kullanılarak su tüketiminde en az %30 tasarruf hedeflenmiştir.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

• Isıtma, soğutma, havalandırma gibi temel sistemlerde kullanılan cihaz ve ekipmanlar maksimum enerji verimliliği sağlanacak şekilde seçilmiştir.
• Bina kabuğu ve cephe yalıtım değerleri TS 825 Isı Yalıtım Standardı kriterlerine uygun olarak belirlenmiştir.
• Bina sistemleri kullanılarak yapılan dinamik enerji simülasyonu sonucunda proje Uluslararası Enerji Verimliliği Standardı olan ASHRAE.90.1’e göre tasarlanmış bir baz binaya oranla %22 daha verimli olduğu belirlenmiştir.
• Binada yüksek enerji tüketimine sahip sistemler ayrı ölçülebilmekte ve bina operasyonu sırasında enerji verimliliği stratejilerinin belirlenebilmesi adına enerji tüketimleri takip edilebilmektedir.

MALZEME ve KAYNAKLAR

• Proje kapsamında Geri Dönüştürülmüş İçerikli Malzeme ve Yerel Malzeme kullanımına özen gösterilmiştir.
• İşletme sırasında geri dönüştürülebilir atıklar ayrı toplanarak geri dönüşüme gönderilecektir.
• Yapı inşasında kullanılan malzemelerin bütçe bazında en az %20’si geri dönüştürülmüş içerikli ve yerel malzemelerdir.

İÇ MEKAN KALİTESİ VE KULLANICI KONFORU

• Binada mekanik havalandırma yapılırken mahallere verilen taze hava miktarları ASHRAE standardında belirlenen değerlerin %30 üzerindedir.
• İç mekan kirliliğini önlemeye yönelik olarak tüm ana girişlere paspaslar yerleştirilmiş ve zehirli gaz içeren mahallerin ayrı egzostunun yapılması sağlanmıştır.
• Mahallerde ASHRAE standardına uygun sıcaklık set değerleri belirlenmiştir.
• Bina kullanıcılarının ve içerisinde yaşayacak kişilerin konforu ve sağlığı LEED sisteminin değerlendirdiği ana öğelerdendir. Bu kapsamda binada inşaat esnasında iç mekanlarda kullanılacak yapı kimyasalları, (boya, astar, yapıştırıcı, macun v.s.) içeriğindeki VOC ( uçucu organik zararlı bileşik) oranlarının uluslararası limitlere uygun olanlarından tercih edilmiştir.
• Binada sık kullanılan alanlar yeterli miktarda günışığı alabilecek ve her bir odada oturan bir kişinin camdan dışarıyı görebilmesine imkan verecek şekilde tasarlanmıştır.