Çevre Dostu Binalar
Küresel ısınma ve temiz su arzı gibi çevresel sorunların giderek ciddi
boyutlara ulaştığı bugünlerde çevre dostu / sürdürülebilir bina konsepti
giderek popüler bir hale gelmektedir. Zira yapılan araştırmalar neticesinde
dünyadaki enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 40’ı, su tüketiminin ise
yaklaşık yüzde 30’u binalardan kaynaklandığı ortaya konulmuştur. Ayrıca
insan hayatının yaklaşık yüzde 90’ı binalarda geçmektedir. Bütün bu
sebepler, daha az kaynak tüketen, daha verimli, daha yaşanabilir çevre
dostu binalara olan gereksinimi ön plana çıkartmaktadır. Çevre dostu
binalar sadece enerji ve su tasarrufu sağlamamaktadır. Bina sakinlerinin
sağlığına ve konforuna da büyük önem verilmektedir. Çevre dostu binalar
tasarlanırken iç mekan hava kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve nem
kontrolü, atık yönetimi gibi insan sağlığını direk etkileyen unsurlar
planlanmakta, ayrıca inşaatında kullanılan yöntemler ile son kullanıcıya
daha temiz bir ortam bırakılması hedeflenmektedir. Bazı yurt dışı kaynaklı
araştırmalara göre, çevre dostu binalarda çalışan veya yaşayanların diğer
binalardakilere göre daha az hastalandıkları ve çalışma performanslarının
daha yüksek olduğu görülmektedir.
Neden Çevre Dostu Binalar Yapıyoruz?
Geleneksel yöntemler ile inşa edilen binalar, enerji ve malzemenin %70’ini,
suyun % 17’sini, ormanların % 25’ni tüketirler ve % 33 CO2 emisyonunu
arttırırlar. Geleneksel binalarda sadece % 5 oranında geri dönüşümlü
malzeme kullanılmaktadır.
Yeşil Binalar ile; başta enerji ve su tasarrufu olmak üzere, atıkların
azaltılması, iç mekan hava kalitesinin artırılması, bina kullanıcısının
rahatının ve veriminin artırılması ile çalışanların sağlık giderlerinin
azaltılması, düşük işletme ve bakım maliyetleri mümkün olmaktadır. Ortalama
olarak Yeşil Binalar, klasik binalara göre % 30 civarında daha az enerji
tüketirler. Yeşil Binaların su tüketimi de oldukça düşüktür; susuz
pisuarlar, verimli rezervuar, lavabo ve duş bataryaları kullanarak % 50’ye
yakın su tasarrufu sağlanabilmektedir. Yeşil projelerde peyzaj alanlarında
çeşitli stratejiler izlenerek % 50 su tasarrufu kolaylıkla
sağlanabilmektedir.
Çevre Dostu (Yeşil Bina) Sertifikasyonu
LEED “Leadership in Energy and Environmental Design”
1998 yılından itibaren uygulanmaya başlanan LEED sertifika sistemi,
Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilmiş bir çevre
dostu bina sertifikasyon sistemidir.
LEED sistemi, tasarım sürecinden başlayarak binanın tamamlanmasına kadar
devam eden, uzun bir süreçtir. Bu süreçte, birden çok disiplini
ilgilendiren konuları kapsamaktadır. LEED sisteminin değişik bina tiplerine
uygun, halen yürürlükte ve geliştirilmekte olan değişik kategorileri
vardır. Bunlar şöyledir;
-
Yeni Binalar (New Construction)
-
Çekirdek ve Kabuk (Core & Shell)
-
İç Mekanlar (Commercial Interiors)
-
Okullar (Schools)
-
Varolan Binalar: Operasyon ve Bakım (Existing Buildings: Operation
& Maintenance)
-
Müstakil Evler (Homes )
-
Hastane ve Klinikler (Healthcare)
-
Mağazalar (Retail New Construction / Retail Commercial Interiors)
-
Mahalleler (Neighbourhood Development )
LEED sistemi binaları aşağıdaki 7 alt başlık altında inceleyip
değerlendirir:
-
Sürdürülebilir Arazi
-
Su Verimliliği
-
Enerji ve Atmosfer
-
Malzemeler ve Kaynaklar
-
İç Mekan Yaşam Kalitesi
-
İnovasyon
-
Yerel Önem Sırası
Her bir alt başlığın altında önkoşullar ve kredi tanımları vardır.
Öncelikle önkoşullara uygunluk sağlanacak, daha sonra her bir kredi
altındaki puanlar toplanılacaktır. Proje bu alt başlıklarda topladığı
puanlara göre Sertifikalı, Gümüş, Altın veya Platin düzeyinde ödüllendirilir.
Alınan puanların toplamına göre sertifika seviyeleri şöyledir:
Sertifikalı: 40-49 puan
Gümüş: 50-59 puan
Altın: 60-79 puan
Platin: 80-110 puan
LEED başlıkları kapsamında:
-
Toplu taşımanın ve alternatif ulaşım sistemlerinin özendirilmesi,
-
Su tasarrufu ve suyun verimli kullanılması için birtakım metotların
uygulanması,
-
Tasarımın ve sistem seçiminin enerji verimliliğinin arttırılması
yönünde yapılması,
-
İç hava kalitesinin arttırılması ve kontrolü,
-
İnsan sağlığına zararlı uçucu maddelerin, sigara dumanının engellenmesi
ve iç ortamdan uzaklaştırılması,
-
Günışığından faydalanma gibi konular değerlendirilir ve puanlanır.
ÖZÜLKE İŞ MERKEZİ VE LEED SİSTEMİ
Özülke İş Merkezi projesi, LEED CS kategorisinde GOLD seviyesinde sertifika
hedeflemektedir. Bu kapsamda birçok çevre ve insan dostu özellik proje
tasarımına ve inşaatına entegre edilmiştir.
LEED Sistemi kapsamında Özülke İş Merkezi projesinde uygulanan öngörülen
sürdürülebilir stratejiler ve çözümlerden bazıları şunlardır;
SÜRDÜRÜLEBİLİR ARAZİ VE LOKASYON
-
Özülke İş Merkezi binası sağlıklı ve ekolojik bir çalışma çevresi
oluşturma prensibiyle ele alınmıştır.
-
Günlük ihtiyaçları karşılayacak park, banka, okul, kuaför, hastane,
süpermarket, camii, spor merkezi vb. gibi çevresel imkanlara ve toplu
taşıma olanaklarına 800 metre mesafeden yakın bir arazi proje arazisi
olarak seçilmiştir.
-
Çalışanlar ve ziyaretçiler için korunaklı bisiklet parkları, 5. otopark
katında konumlandırılmıştır. Bununla birlikte duşları içeren soyunma
odaları sağlanmıştır.
-
Otoparklarda elektrikli araç şarj istasyonları yapılmıştır.
-
Yerel ve adapte olmuş bitkiler ile bio-çeşitlilik sağlayan peyzaj
tasarımı yapılmış ve arazideki yeşil alan miktarı arttırılmıştır.
-
Bina arazisinde ve çatılarda açık renkli kaplama tipleri tercih
edilerek, ısı adası etkisinin azaltılması hedeflenmiştir.
SU VERİMLİLİĞİ
-
Binada peyzaj tasarımında mümkün olduğunca bölgenin iklimine uygun, az
su tüketen bitki türleri ve verimli sulama sistemleri tercih edilmiştir
ve peyzaj su tüketiminde su geri kazanım sistemleri ile şebekeden hiç
su çekmeden sulama yapılması hedeflenmiştir.
-
Yeşil alan yerel ve adapte bitki seçimleri, verimli sulama sistemleri
ve az su tüketen verimli batarya ve rezervuarlar kullanılarak su
tüketiminde en az %30 tasarruf hedeflenmiştir.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
-
Isıtma, soğutma, havalandırma gibi temel sistemlerde kullanılan cihaz
ve ekipmanlar maksimum enerji verimliliği sağlanacak şekilde
seçilmiştir.
-
Bina kabuğu ve cephe yalıtım değerleri TS 825 Isı Yalıtım Standardı
kriterlerine uygun olarak belirlenmiştir.
-
Bina sistemleri kullanılarak yapılan dinamik enerji simülasyonu
sonucunda proje Uluslararası Enerji Verimliliği Standardı olan
ASHRAE.90.1’e göre tasarlanmış bir baz binaya oranla %22 daha verimli
olduğu belirlenmiştir.
-
Binada yüksek enerji tüketimine sahip sistemler ayrı ölçülebilmekte ve
bina operasyonu sırasında enerji verimliliği stratejilerinin
belirlenebilmesi adına enerji tüketimleri takip edilebilmektedir.
MALZEME ve KAYNAKLAR
-
Proje kapsamında Geri Dönüştürülmüş İçerikli Malzeme ve Yerel Malzeme
kullanımına özen gösterilmiştir.
-
İşletme sırasında geri dönüştürülebilir atıklar ayrı toplanarak geri
dönüşüme gönderilecektir.
-
Yapı inşasında kullanılan malzemelerin bütçe bazında en az %20’si geri
dönüştürülmüş içerikli ve yerel malzemelerdir.
İÇ MEKAN KALİTESİ VE KULLANICI KONFORU
-
Binada mekanik havalandırma yapılırken mahallere verilen taze hava
miktarları ASHRAE standardında belirlenen değerlerin %30 üzerindedir.
-
İç mekan kirliliğini önlemeye yönelik olarak tüm ana girişlere
paspaslar yerleştirilmiş ve zehirli gaz içeren mahallerin ayrı
egzostunun yapılması sağlanmıştır.
-
Mahallerde ASHRAE standardına uygun sıcaklık set değerleri
belirlenmiştir.
-
Bina kullanıcılarının ve içerisinde yaşayacak kişilerin konforu ve
sağlığı LEED sisteminin değerlendirdiği ana öğelerdendir. Bu kapsamda
binada inşaat esnasında iç mekanlarda kullanılacak yapı kimyasalları,
(boya, astar, yapıştırıcı, macun v.s.) içeriğindeki VOC ( uçucu organik
zararlı bileşik) oranlarının uluslararası limitlere uygun olanlarından
tercih edilmiştir.
-
Binada sık kullanılan alanlar yeterli miktarda günışığı alabilecek ve
her bir odada oturan bir kişinin camdan dışarıyı görebilmesine imkan
verecek şekilde tasarlanmıştır.